ข้าวนาปีเหลือจากส่วนที่แบ่งไว้กินและขาย ถูกนำออกจากยุ้งฉาง มาแปรรูปเป็นขนมจีนเส้นนุ่ม จากรุ่นคุณทวดซึ่งทำกินเองในครอบครัว แจกจ่ายบ้านใกล้เรือนเคียงหรือไปช่วยตามงานบุญ ต่อมาถึงรุ่นย่าที่ปรุงน้ำยา น้ำพริก หาบขายจริงจัง เป็นมรดกตกทอดสู่รุ่นแม่ เริ่มเติบโตมีออเดอร์จากข้างนอกสั่งเข้ามา
ใต้ถุนบ้านของตระกูลชื่นจรเข้ เมื่อมาถึงเจเนอเรชั่นที่ 4 คุณเปิ้ล จริน ชื่นจรเข้ ถูกปรับเปลี่ยนเป็น “บ้านขนมจีน” อุตสาหกรรรมครัวเรือนทำขายเป็นล่ำเป็นสัน นอกจากการนวดแป้งด้วยเครื่องจักร ส่งขายในเชิงพาณิชย์วันละไม่น้อยกว่าร้อยกิโลกรัม ยังนำภูมิปัญญาดั้งเดิม กลับมาถ่ายทอดให้นักท่องเที่ยว ได้เรียนรู้ศาสตร์การทำขนมจีนแบบโบราณและทดลองลงมือทำด้วยตัวเอง
กว่าจะได้ลูกแป้งก้อนกลม ๆ สารตั้งต้นในการทำขนมจีนนั้นไม่ง่าย เค้าจะใช้ข้าวนาปีพันธุ์เหลืองประทิว เมล็ดแข็งไม่แตกหักง่าย ข้าวนาปังและข้าวเมล็ดนิ่มอย่าง หอมมะลิ ไม่เหมาะต่อการนำมาใช้ นำข้าวสารที่ร่อนจนสะอาดมาแช่น้ำประมาณ 15 นาที กรองด้วยผ้าตาข่าย ยกมาใส่ในตะกร้าปิดด้วยผ้าหรือวัสดุทึบแสง ทุกเช้าและเย็นต้องมาเขย่าในน้ำเพื่อล้างทำความสะอาดเป็นเวลา 2 วัน
จะได้ข้าวไน่หรือข้าวเละ ๆ นำมายีในอ่างจนเป็นเนื้อเดียวกัน เติมน้ำและเกลือนิดหน่อย ทิ้งไว้หนึ่งคืนปล่อยให้ตกตะกอนหรือนอนน้ำ เทใส่ถุงที่เย็บจากผ้าด้ายดิบ แล้วใช้หิน ครก หรือของหนัก ๆ ทับทิ้งไว้อีกหนึ่งวัน คล้ายการบีบน้ำออกจากแป้ง ระหว่างนั้นต้องหมั่นพลิกอยู่บ่อย ๆ จะได้แห้งสนิทอย่างทั่วถึง ปั้นแป้งเป็นก้อนกลม ๆ ใส่สาแหรกเล็ก ๆ นำไปต้มในน้ำเดือดเป็นอันเสร็จขั้นตอน
ตำก้อนแป้งให้ด้านนอกและด้านในรวมเป็นเนื้อเดียวกัน นวดในอ่างดิน โดยค่อย ๆ เติมน้ำอุ่นลงไปทีละน้อย
บ้านขนมจีนใช้วิธีเพิ่มสีสันด้วยน้ำจากผัก ผลไม้และดอกไม้ สีส้มจากแครอท ม่วงจากอัญชัน เขียวจากใบเตย ชมพูจากแก้วมังกร ฯลฯ กรองแป้งเหลว ๆ ด้วยผ้าขาวบางอีกรอบ เพื่อให้ได้เนื้อแป้งละเอียดเนียนสะอาด ไม่มีกากหรือเศษแข็ง ๆ พร้อมโรยเป็นเส้นขนมจีน
บีบด้วย “ผวน” หรือกระป๋องโรย ลงในหม้อที่น้ำเดือดได้ที่ แต่ต้องไม่เดือดมากจนเกินไป เพราะจะทำให้เส้นขาด โรยวนไปด้านใดด้านหนึ่ง ซ้ายไปขวาหรือขวาไปซ้ายตามถนัด ตักเส้นขนมจีนที่สุก ขึ้นมาแช่ในน้ำสะอาด เตรียมจับเป็นคำ
การจับเส้นขนมจีนอธิบายแบบหลักเรขาคณิตง่าย ๆ คือ วางเส้นขนมจีนโดยแบ่งให้ได้กึ่งกลางลงบนนิ้วชี้ จับปลายข้างหนึ่งม้วนวนเข้าหาตัว เสร็จแล้วจับปลายอีกข้างวนออก ไม่ง่ายแต่ไม่ยาก
บ้านขนมจีนยังมีลูกเล่นในการหยอดแป้งเป็นก้อน ที่เรียกว่า “ไก่โอก” ที่คุณเปิ้ลได้วิชามาจากทางหล่มสัก เพชรบูรณ์ ให้รสสัมผัสเวลากินต่างจากแบบเส้น แต่ความหอมนุ่มยังไม่เปลี่ยนแปลง
กิจกรรมทำขนมจีนด้วยวิธีโบราณนี้ ต้องติดต่อบอกความประสงค์ไว้ล่วงหน้า หรือใครอยากไปชิมขนมจีนอร่อย ๆ ราดน้ำยา น้ำพริก น้ำยาป่า แกงไก่ ฯลฯ ที่บ้านขนมจีนเค้าเปิดร้านเล็ก ๆ ให้ชิมอยู่หน้าบ้าน ชุมชนท่าพระตะวันออก ซอย 2 แวะไปสำรวจเส้นทางก่อนได้ที่ FB : บ้านขนมจีน เมืองโบราณอู่ทอง หรือ โทร.09 2645 0498 (คุณเปิ้ล)
